نحوه برخورد با کودکان دروغگو چگونه باید باشد؟ این سؤال برای بسیاری از پدر و مادرها پیش می‌آید. صداقت و راست‌گویی یکی از مهم‌ترین ارزش‌ها در دنیای ما بزرگسالان است. به همین خاطر اولین باری که با دروغگویی فرزندمان مواجه می‌شویم به‌شدت نگران خواهیم شد. البته این موضوع تا حدودی هم جای نگرانی دارد، اما اگر راه‌های صحیح برخورد با کودکان دروغگو را بلد باشید به‌راحتی می‌توانید این مشکل را برطرف کنید. بااین‌حال اگر احساس می‌کنید فرزندتان با بالارفتن سنش بازهم دست از دروغگویی برنداشته بهتر است راجع به این موضوع از یک روان‌شناس کودک کمک بگیرید.

منبع: برخورد با کودکان دروغگو با 11 راهکار درمانی

چند اشتباه در برخورد با کودکان دروغگو

قبل از هر اقدامی برای برخورد با کودکان دروغگو باید بدانید که واکنش هایی نه تنها به او کمک نمی کند بلکه موجب بدتر شدن این رفتار خواهد شد. در ادامه به چند اشتباه رایج در برخورد با کودکان دروغگو اشاره کرده‌ایم.

????داد زدن سر کودک به خاطر دروغ اش

????کتک زدن یا تنبیه بدنی

????ضایع کردن او در جمع و جلوی دیگران

????بازخواست او بابت دروغگویی

????برملا کردن دروغ کودک جلوی دوستانش

???? برچسب دروغگویی به کودک

???? واکنش های افراطی

????از این الفاظ استفاده نکنید “دروغ نگو”، “شوخی میکنی”، “الکی نگی”

آیا برخورد با کودکان دروغگو در سنین مختلف باید متفاوت باشد؟

توانایی درک کودکان از وقایع و حتی بیان حقیقت کاملا به سنشان ارتباط دارد. کودکان از سنین دو سالگی دروغ گفتن را شروع می کنند و تا دوازده سالگی این رفتار به اوج خود می رسد. کودکان متوجه کوچک یا بزرگ بودن دروغ شان نمی شوند. دروغگویی در واقع بخشی از روند رشدی آن هاست. اما محیط، سبک تربیتی و الگوهای کودکان در چگونگی پیشروی این روند نقش زیادی دارند. با یک سبک تربیتی مناسب شما می توانید بهترین برخورد با کودکان دروغگو را در پیش بگیرید تا در آینده با مشکلات کمتری مواجه بشوید.

برخورد به کودکان دروغگو در سنین 2 تا 4 سال

کودکان تقریبا از دو سالگی دروغگویی را شروع می کنند و در سه سالگی به طور واضح می توانید دروغگویی آن ها را تشخیص دهید. آن ها بدون هیچ قصد و غرضی این کار را انجام می‌دهند. آن ها با این کار مهارت خود را در ارتباط با والدین و اطرافیان می سنجند و از این کار لذت می برند. پس نیازی به نگرانی نیست. اما از آنجا که دروغگویی اکتسابی است باید برای جلوگیری از پیشروی آن در بزرگ سالی اطلاعات کافی داشته باشید.

برخورد با دروغگویی کودکان پیش دبستانی

شما به راحتی می توانید با توجه به تغییر رنگ صورت و یا تن صدا متوجه دروغ فرزند پیش دبستانی خود بشوید. اما آنها در این سن متوجه شده اند که می توانند برخی از افکار و چیزها را از والدین شان مخفی کنند. برخوردهای تند شما در این دوره موجب شکل گیری این باور می شود که گفتن همه واقعیت به والدین کار درستی نیست چرا که با پیامدهای نامتناسبی همراه است.

قبل از برخورد با کودکان دروغگو علت را پیدا کنید

قبل از اینکه بخواهیم راجع به راه‌های برخورد با کودکان دروغگو صحبت کنیم باید دلایل این رفتار کودکان را بشناسیم. شناخت علت رفتار کمک بسیاری به درمان آن خواهد کرد. با کمی دقت در رفتار فرزندتان، به‌خصوص زمان‌هایی که او دست به دروغگویی می‌زند می‌توانید متوجه دلیل رفتار او شوید. از جمله مهم‌ترین دلایل دروغگویی در کودکان به شرح زیر است. 

✅ فرار از تنبیه

اولین و مهم‌ترین دلیل دروغگویی کودکان این است که آن‌ها می‌خواهند خودشان را از تنبیه نجات دهند. وقتی فرزند شما کار بدی انجام داده می‌داند که قرار است از سمت شما تنبیه شود. اما تنبیه برای تمامی کودکان موضوع ناخوشایندی است. به همین خاطر او شروع به دروغ گفتن می‌کند تا شما را قانع کند که کار بدی انجام نداده است.

✅  جلب‌توجه اطرافیان

کودکان بیش از هر زمانی به دریافت توجه والدین و اطرافیان نیاز دارند. بااین‌حال بسیاری از مواقع ما آن‌قدر درگیر زندگی خودمان هستیم که فرصتی برای توجه کردن به آن‌ها باقی نمی‌ماند. در این شرایط کودک احساس می‌کند می‌بایست برای جلب‌توجه والدین دست به کارهای دیگری بزند.

برای مثال بعضی از کودکان شروع به پرخاشگری می‌کنند؛ اما گروه دیگری هم هستند که دست به دروغگویی می‌زنند. در واقع کودک سعی می‌کند با استفاده از این روش توجهی که شما به او نداشته‌اید را دریافت کند. این دلیل گاهی اوقات در جمع دوستان همسال نیز دیده می‌شود. برای مثال کودک ممکن است از سفرهای خارجی یا شرایط زندگی خود برای دوستانش دروغ‌هایی بگوید تا میان آن‌ها جایی برای خودش باز کند و دوستانش او را به‌عنوان فرد مهمی ببینند.

✅  یادگیری یا الگوهای نامناسب

یکی از دلایل دروغگویی در کودکان الگوهای نامناسب هستند. یادتان باشد بچه‌ها بیش از هر زمان دیگری به رفتار شما دقت می‌کنند. در واقع آن‌ها در تلاش هستند تا از طریق رفتارهای شما روش‌های زندگی در دنیا را یاد بگیرند. حال اگر آن‌ها متوجه شوند که شما در برخی مواقع به دیگران دروغ می‌گویید این رفتار را از شما یاد خواهند گرفت. البته یادگیری تنها از طریق پدر و مادر نخواهد بود. دیدن دروغگویی در محیط اطراف، حتی توسط کودکان همسال یا قهرمان‌های برنامه کودک نیز می‌تواند باعث تقلید کودکان از این رفتار بشود.

در برخورد با کودکان دروغگو تفاوت میان خیال‌پردازی و دروغگویی را درک کنید

یکی از نکاتی که در نحوه رفتار و برخورد با کودکان دروغگو باید به آن توجه داشته باشید خیال‌پردازی است. توانایی ذهنی کودکان برای تشخیص واقعیت از خیال بسیار کم است. به همین خاطر گاهی اوقات آن‌ها رؤیاهای خودشان را با شما در میان می‌گذارند. برای مثال ممکن است شما از فرزندتان بشنوید که قهرمان یک کارتون دیروز به اتاقش آمده است. به این نکته دقت داشته باشید که فرزند شما در این شرایط دروغ نمی‌گوید. بلکه او در حال بیان خیالاتش است. در چنین شرایطی بهتر است بادقت به کودک گوش کنید؛ یا گاهی اوقات سؤال‌هایی راجع به حرف‌هایش از او بپرسید.

یکی دیگر از زمان‌هایی که فرزند شما به سمت خیال‌پردازی می‌رود بیان خاطرات هستند. کودکان حافظه ضعیفی دارند و خیلی نمی‌توانند اتفاقات را در ذهن‌شان برای مدت طولانی نگه دارند. همین موضوع باعث می‌شود آن‌ها در بیان خاطرات گاهی نیز تخیلات‌شان را بیان کنند. برای مثال هنگامی که فرزندتان در حال صحبت‌کردن از اتفاقات آن روز مهدکودک است ممکن است شروع کند و راجع به گردش علمی صحبت کند که اصلاً در آن روز اتفاق نیفتاده است.

در این موقعیت‌ها هرگز فرزندتان را به دروغگویی متهم نکنید. بلکه به این موضوع توجه داشته باشید که آن‌ها صرفاً شروع به خیال‌پردازی کرده‌اند. برخورد نامناسب شما با این موضوع می‌تواند دشواری‌هایی را در جریان تخیلات و خلاقیت فرزندتان به همراه داشته باشد.

برخورد با کودکان دروغگو

شما برای برخورد با کودکان دروغگو باید پیش از هر چیز به سن و میزان درک فرزندتان توجه نمایید. در ادامه توصیه هایی از طرف روانشناسان در برخورد با کودکان دروغگو پرداخته ایم. اما این مطالب کافی نیست. حتما در این باره با روانشناس کودک نیز مشورت بگیرید.

1️⃣ به رفتار خودتان نگاه کنید

همان‌طور که گفتیم مهم‌ترین دلیل دروغگویی کودکان ترسی است که از تنبیه شدن دارند. حتی اگر در برخورد با کودکان دروغگو از تنبیه تا به حال استفاده نکرده باشید، این نوع ترس از رفتار شما ممکن است برداشت شود. به همین خاطر اگر می‌بینید فرزندتان اخیراً زیاد دروغ می‌گوید بهتر است کمی بیشتر به رفتار خودتان دقت داشته باشید. بسیاری از مواقع سخت‌گیری‌ها و بدرفتاری‌های والدین مهم‌ترین دلیلی هستند که از فرزند شما یک دروغگو می‌سازند.

به همین خاطر در اولین قدم بهتر است کمی به رفتار خودتان توجه داشته باشید. آیا شما بیش از حد با کودک سخت‌گیر هستید؟ اگر این موضوع درست باشد بهتر است نحوه برخورد با کودک خود را تغییر بدهید. وقتی فرزندتان احساس کند که قرار نیست بابت همه چیز تنبیه شود به احتمال زیاد دست از دروغ‌گویی برخواهد داشت.

2️⃣برخورد با کودکان دروغگو | اعتمادبه‌نفس کودک را تقویت کنید

یکی از مشکلاتی که باعث می‌شود فرزند شما به سمت دروغ گفتن حرکت کند اعتمادبه‌نفس پایین است. در حقیقت او احساس می‌کند به‌اندازه کافی خوب و دوست‌داشتنی نیست. به همین خاطر سعی می‌کند با استفاده از دروغ خودش را بهتر و بزرگ‌تر از آن چیزی که هست نشان دهد. اگر احساس می‌کنید فرزند شما نیز دچار چنین مشکلی شده بهتر است کمی بیشتر روی اعتمادبه‌نفس کودک و راه‌هایی که برای تقویت آن وجود دارد دقت کنید.

3️⃣محیط اطراف کودک را کنترل کنید

گفتیم که الگوهای نامناسب یکی از دلایلی هستند که باعث می‌شود فرزند شما دروغ بگوید. پس اگر می‌خواهید رفتار فرزندتان را کنترل کنید یکی از راهکارها این است که محیط اطراف او را کنترل کنید. وقتی فرزند شما الگوهایی در اطرافش داشته باشد که دروغ نمی‌گویند و مسئولیت رفتار خود را برعهده می‌گیرند صداقت را یاد خواهد گرفت.

4️⃣برخورد با کودکان دروغگو | صداقت را تشویق کنید

همیشه هم قرار نیست تمرکزتان را روی دروغگویی کودک بگذارید. گاهی اوقات بهتر است رفتارهای مخالف با دروغگویی مثل صداقت را تشویق کنید. برای مثال شما می‌توانید دیگرانی را که با صداقت رفتار می‌کنند تحسین کنید. یا زمانی که کودک شما با صداقت رفتار می‌کند از تنبیه کردن او خودداری کنید. برای مثال اگر فرزندتان ظرفی را شکسته اما مسئولیت آن را برعهده نمی‌گیرد به او بگویید که اگر راست بگوید تنبیه نخواهد شد. یا اگر خودش واقعیت را می‌گوید به‌جای تنبیه کردن او صداقتش را تشویق کنید. این کار باعث می‌شود فرزندتان به‌تدریج متوجه شود که برای فرار از تنبیه می‌بایست به‌جای دروغ گفتن واقعیت را بیان کند.

5️⃣راهکارهایی برای جبران رفتار اشتباه

همان‌طور که گفتیم بزرگ‌ترین مشکل کودکان این است که از پذیرفتن مسئولیت اشتباه‌شان فراری هستند. در واقع آن‌ها تصور می‌کنند که اگر واقعیت را قبول کنند تنبیه سختی در انتظارشان خواهد بود. به همین خاطر یکی از راهکارهایی که می‌تواند به شما کمک کند این است که روش‌های جبران اشتباه را به فرزندتان آموزش دهید. برای مثال به کودک بیاموزید وقتی کار اشتباهی انجام می‌دهد می‌بایست به‌جای دروغ گفتن، بابت رفتار خود عذرخواهی کند. این روش باعث می‌شود ذهن آنها به‌جای دروغ گفتن به این سمت درگیر شود که به نحوی اشتباه خود را جبران کنند.

6️⃣استفاده از بازی‌ها

بازی برای کودکان تنها وسیله‌ای برای سرگرم شدن نیست. آن‌ها از طریق بازی موضوعات بسیاری را برای زندگی خود یاد می‌گیرند. به همین خاطر یکی از روش‌های بسیار مطلوبی که شما می‌توانید از طریق آن اهمیت صداقت را به فرزندتان یاد بدهید بازی‌ها هستند. سعی کنید با استفاده از بازی یا خواندن قصه‌هایی راجع به این موضوعات به کودک کمک کنید با مفاهیمی مثل دروغ و صداقت و جایگاه هرکدام از آنها آشنا شود. بازی یکی از بهترین روش ها برای برخورد با کودکان دروغگو است.

7️⃣ واکنش های هیجانی از خود نشان ندهید

با سرزنش های بیش از حد، کش دادن موضوع، نصیحت مداوم، روی برگرداندن و تنبیه کودک باعث می شود که شما در نظر او فردی غیر قابل اعتماد و غیر منطقی به نظر بیایید. پس به جای جلوگیری از این کار موجب تکرار رفتار او خواهید شد.

8️⃣ قبل از برخورد با کودکان دروغگو به دنبال علت آن باشید

پیدا کردن دلیل دروغگویی باعث می شود شما مسیر درستی برای رفع این مساله پیش بگیرید. پس در قدم اول باید علت این رفتار را پیدا کنید. اگر قادر به یافتن آن نیستید از کودک بپرسید و اگر به نتیجه نرسیدید حتما از متخصصین کودک کمک بگیرید.

9️⃣ توجه کافی به او بدهید

خیلی از رفتارهای منفی کودکان برای جلب توجه والدین رخ می‌دهد. پس به جای مقابله با آن فقط کافی است آنچه که نیاز کودک است به او بدهید. پس به جای جستجو برخورد با کودکان دروغگو ، فقط به او توجه و محبت کنید.

???? با او دوست باشید

گاه ما آدم ها با دوستانمان احساس نزدیک تری داریم و همه چیز را به آن ها می گوییم. چرا که دوست قضاوت و نصیحت مان نمی کند و در عوض با ما همدردی می‌کند. پس با برقراری یک ارتباط نزدیک و دوستانه می توانید برخورد بهتری با کودکان دروغگو خود داشته باشید.

⏸️ او را امتحان نکنید

برخی والدین برای جلوگیری از دروغگویی، دست به امتحان کودک می زنند. شما با این کار تنها اطمنیان فرزندتان به خود را از دست می دهید. فرزندتان به این باور می رسد که برای مخفی کرده مسائل اش باید احتیاط بیشتری بکند پس شکاف بیشتری میان شما ایجاد خواهد شد.

چند نکته در برخورد با کودکان دروغگو

???? با کودک خود درباره معایب دروغ  و اهمیت راستگویی

????  به کودک کمک کنید تا از وضعیت هایی که مجبور است دروغ بگوید دوری کند

????  کودک تان را بابت اقرار به اشتباهات اش تشویق کنید

????  الگویی برای بیان حقیقت باشید

نحوه برخورد با کودکان دروغگو و اهمیت مشاوره

دروغ گفتن بخشی از فرایند رشد طبیعی کودک است؛ و در بسیاری از مواقع شما می‌توانید با استفاده از راهکارهایی که در بالا از آنها صحبت کردیم این موضوع را برطرف کنید. اما گاهی اوقات نیز دروغ‌های فرزندتان به همین سادگی تمام نمی‌شود. در این شرایط و به‌خصوص پس از رسیدن فرزندتان به سنین دبستان بهتر است راجع به این موضوع از یک مشاور کمک بگیرید.

دروغگویی در این سنین موضوعی است که اگر برای برطرف‌کردن آن تلاش نکنید ممکن است تبدیل به یکی از عادت‌های فرزندتان بشود. پس حتما باید به دنبال راهی برای برخورد با کودکان دروغگو خود باشید. به‌علاوه بسیاری از مواقع دروغگویی نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تری است. برای مثال نداشتن اعتمادبه‌نفس، اضطراب یا حتی مشکلاتی مانند اختلال سلوک می‌تواند فرزند شما را به سمت دروغگویی سوق بدهد. در این شرایط مشاورین با استفاده از روش‌های درمانی مختلف سعی می‌کنند دلیل دروغگویی کودک را پیدا کرده و برای برطرف‌کردن آن برنامه‌ریزی می‌کنند. 

برای دریافت مشاوره در زمینه برخورد با کودکان دروغگو می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید.

سؤالات متداول