اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک یکی از انواع اختلالات شخصیت دسته B است که در زنان شایع‌تر می‌باشد. مبتلایان به این اختلال معمولاً در رفتارهایشان شور و هیجان بسیاری را نشان می‌دهند و به همین دلیل نام شخصیت نمایشی بر این اختلال گذاشته شده است. الگوی رفتاری بی‌ثبات و بیش‌ازحد هیجانی این افراد آسیب‌های بسیاری را در زندگی آن‌ها و اطرافیانشان ایجاد خواهد کرد و به همین خاطر توجه به درمان این اختلال اهمیت زیادی دارد. آگاهی از علائم، دلایل و روش‌های درمان شخصیت نمایشی به شما کمک می‌کند تا گامی موثر در جهت درمان آن بردارید. برای انجام تشخیص و انجام آزمون شخصیت شناسی کلیک کنید.

 منبع : شخصیت نمایشی

اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک چیست؟

به‌طورکلی اختلال شخصیت به ویژگی‌های شخصیتی نامناسب و مشکل‌آفرینی گفته می‌شود که از نوجوانی و جوانی در فرد نمایان شده و خود را به‌عنوان بخشی از شخصیت نشان می‌دهند. به همین خاطر است که مبتلایان به این اختلال معمولاً اعتقادی به بیماری خود ندارند و بیشتر دیگران را در مشکلات خود مقصر می‌دانند.

 اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک نیز یکی از انواع این اختلال است که با رفتارهایی نظیر غلو کردن در احساسات و هیجانات، وابستگی بیش‌ازحد به دریافت تأیید دیگران و روابط سطحی و کم‌عمق شناسایی می‌شود. مبتلایان به این اختلال غالباً افراد چندان منظمی نیستند و علی‌رغم وعده‌های سنگینی که به دیگران می‌دهند، اقدامی برای عملی کردن این وعده‌ها انجام نخواهند داد. به عبارتی می‌توان چنین فرض کرد که آن‌ها صرفاً در لحظه و با هدف دستیابی به تأیید و تحسین دیگران وعده‌هایی را به آن‌ها می‌دهند. یکی دیگر از ویژگی‌های مبتلایان به اختلال هیستریونیک این است که این افراد دارای تفکر سیاه‌وسفید هستند و به عبارتی نمی‌توانند مسائل را به‌طور نسبی در نظر بگیرند. آن‌ها معمولاً به دنبال دستیابی به همه ‌یا هیچ چیز هستند. 

نشانه‌های اختلال شخصیت نمایشی

در این بخش اصلی‌ترین نشانه‌هایی که برای دریافت تشخیص اختلال شخصیت نمایشی مطرح است را با یکدیگر بررسی خواهیم کرد؛ بااین‌حال به خاطر داشته باشید که دریافت تشخیص قطعی در این زمینه صرفاً باید توسط متخصص و از طریق انجام آزمون و مصاحبه‌های بالینی صورت بگیرد. اصلی‌ترین نشانه‌های شخصیت هیستریونیک عبارتند از:

_وقتی در مرکز توجه نباشد احساس ناراحتی می‌کند.

_استفاده از رفتارهای اغواگرایانه و تحریک‌کننده جنسی در تعامل با جنس مخالف

_تغییرات ناگهانی در هیجانات

_توجه بیش‌ازحد به ظاهر برای جلب‌توجه دیگران

_گفتار این افراد معمولاً از جزئیات خالی است

_به‌راحتی تحت تأثیر دیگران قرار گرفتن

_صمیمانه‌تر پنداشتن روابط نسبت به واقعیت

دلایل اختلال شخصیت نمایشی

بروز اختلال شخصیت نمایشی یا هرگونه اختلال شخصیت دیگر در فرد موضوعی است که پیش از هر چیز به وجود برخی عوامل ژنتیکی نیاز دارد. بااین‌حال تجربیات زندگی و شرایط محیط اطراف فرد نیز می‌تواند در بروز این اختلال تأثیر بسیاری داشته باشد. برای مثال برخی از روانشناسان معتقدند با توجه به اینکه رفتارهایی همچون توجه به‌ظاهر یا جذابیت جنسی در زنان ازجمله ویژگی‌های مورد تأیید هستند، می‌توان تصور کرد که این عوامل باعث تشدید نشانه‌ها در فرد می‌شوند و به‌عنوان دلیلی برای اثبات این فرضیه نیز به نرخ بالای ابتلا به شخصیت نمایشی در زنان اشاره می‌کنند.

تحقیقات نشان‌دهنده این موضوع است که میان ابتلا به اختلال شخصیت نمایشی و ضداجتماعی همپوشانی بالایی وجود دارد و این موضوع متخصصین را به سمت این فرضیه هدایت می‌کند که احتمالاً یک نقص فیزیولوژیکی مشخص می‌تواند باعث بروز هردوی این اختلالات باشد؛ به این صورت که این نقص در زنان باعث شخصیت نمایشی و در مردان باعث رفتار ضداجتماعی می‌گردد. بااین‌حال تحقیقات درزمینهٔ دستیابی به علل اختلال شخصیت نمایشی همچنان ادامه دارد و نمی‌توان در این زمینه از یک علت مشخص نام برد. آنچه مشخص است مجموعه‌ای از عوامل زیستی-روانی-اجتماعی در کنار یکدیگر باعث بروز این اختلال می‌شوند.

مداوای اختلال شخصیت نمایشی

با توجه به اینکه مبتلایان به اختلال شخصیت نمایشی معمولاً نسبت به بیماری خود آگاهی ندارند، احتمال اقدام آن‌ها برای درمان بسیار ضعیف است. این افراد معمولاً به دلیل مشکلات ثانویه‌ای نظیر افسردگی و یا درگیری در روابط بین فردی برای درمان مراجعه می‌کنند. روش‌های مختلفی برای درمان این بیماران وجود دارد و البته میزان اثربخشی تمامی آن‌ها به همکاری و انگیزه فرد برای بهبود وابسته است. با توجه به مشکلاتی که ویژگی‌های شخصیت نمایشی در رفتار و روابط فرد ایجاد می‌کنند، بهتر است هرچه سریع‌تر برای درمان اقدام شود؛ زیرا به میزانی که این ویژگی‌ها برای مدت طولانی‌تری در فرد باقی بمانند، قدرت درمان برای تغییر آن‌ها کاهش پیدا خواهد کرد. در ادامه به مهم‌ترین روش‌هایی که برای درمان اختلال شخصیت نمایشی وجود دارد اشاره خواهیم کرد:

1. رفتاردرمانی

یکی از انواع درمان‌هایی که به‌ویژه برای بهبود وضعیت رفتار توجه‌طلبی در مبتلایان به اختلال شخصیت نمایشی مورداستفاده قرار می‌گیرد، رفتاردرمانی است. در این شیوه فرد در مقابل رفتارهایی که به‌قصد جلب‌توجه و محبت دیگران انجام می‌دهد با بی‌توجهی مواجه خواهد شد و درصورتی‌که از رفتارهای جایگزین استفاده نماید پاداش دریافت خواهد کرد.

2. درمان روابط میان فردی

همان‌طور که گفته شد یکی از اصلی‌ترین مشکلاتی که برای مبتلایان به شخصیت نمایشی ایجاد می‌شود درگیری‌هایی است که در روابط اجتماعی آن‌ها ایجاد می‌شود. به همین خاطر آموزش روابط میان فردی مناسب، یکی از اهداف اصلی درمان است. معمولاً در این بخش از درمان به فرد آموزش داده می‌شود که شیوه وی برای برقراری ارتباط با دیگران اگرچه در کوتاه‌مدت باعث به دست آوردن محبت اطرافیان می‌شود اما در درازمدت مشکلاتی را در روابط این افراد ایجاد خواهد کرد.

3. درمان دیالکتیک شخصیت هیسترونیک

درمان دیالکتیک یکی از مفیدترین درمان‌هایی است که برای بهبود تفکر برداشت گرایانه یا نگاه سیاه ‌و سفید مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این درمان به فرد آموزش داده می‌شود که خوبی و بدی دو روی یک سکه هستند و در کنار یکدیگر معنا پیدا می‌کنند.

بی‌توجهی به روند بهبودی اختلال شخصیت نمایشی

ویژگی‌های شخصیت نمایشی مشکلاتی را برای مبتلایان به آن ایجاد خواهد کرد. برای مثال این افراد معمولاً علی‌رغم تلاشی که برای دریافت محبت و حمایت دیگران انجام می‌دهند از روابط اجتماعی عمیق محروم هستند و این موضوع می‌تواند باعث بروز افسردگی یا سایر اختلالات خلقی شود. رفتارهای اغواگرایانه و تلاش آن‌ها برای ایجاد روابط عاشقانه با جنس مخالف می‌تواند باعث بروز سو استفاده‌های جنسی و عاطفی بسیاری در این افراد شود که بیماری‌های روحی بسیاری ازجمله اضطراب یا ناامیدی را به همراه خواهد داشت. علاوه بر این وجود تفکر مطلق گرایانه یا نگاه صفر و یک به مسائل مختلف معمولاً باعث می‌شود که آن‌ها توانایی لذت بردن از بسیاری از مسائل را نداشته باشند و یا فرصت‌های مناسبی را از بین ببرند.

علی‌رغم آنچه گفته شد و بسیاری از مشکلات دیگر که به دلیل شخصیت نمایشی برای فرد پیش خواهد آمد، این افراد بینشی نسبت به اختلال خود ندارند و به عبارتی دلیلی برای مشکلات خود پیدا نمی‌کنند به‌غیراز اینکه دیگران را مسبب بروز این مشکلات بدانند. انجام اقدامات درمانی برای این افراد باعث می‌شود آن‌ها با بیماری و نقاط ضعف خود آشنا شده و برای بهبود آن‌ها اقدام نمایند. بهبود شرایط باعث خواهد شد که بهره‌وری و توانایی این افراد برای فعالیت در محیط نیز افزایش پیدا کند.

اطرافیان مبتلایان به اختلال شخصیت هیستریونیک

همان‌طور که گفته شد مبتلایان به اختلال شخصیت نمایشی نسبت به مشکلات رفتاری خود بینشی ندارند و دیگران را باعث‌ و بانی مشکلات پیش‌آمده می‌دانند. این موضوع باعث می‌شود که اطرافیان این افراد مشکلات بسیاری ازجمله احساس عذاب وجدان یا ناکامی در برقراری ارتباط مؤثر با این افراد را تجربه کنند. علاوه بر این رفتارهای اغواگرایانه و توجه آن‌ها به‌ظاهر می‌تواند باعث ناراحتی شریک عاطفی یا بروز مشکلاتی در زندگی این افراد شود. به همین خاطر معمولاً توصیه می‌شود اطرافیان این بیماران نیز در جلسات درمانی شرکت کرده تا علاوه بر کنترل وضعیت سلامت روان، راهکارهایی را برای برقراری ارتباط با شخصیت نمایشی آموزش ببینند.

برای دریافت مشاوره در زمینه شخصیت ها می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.

سؤالات متداول