آیا با ویژگی‌های رشد کودک یک ساله و قبل از آن آشنایی دارید؟ نوزادان به دلیل ناتوانی که در مراقبت از خود و همچنین بیان خواسته‌هایشان دارند، معمولاً نیاز بیشتری به دریافت مراقبت و توجه از جانب اطرافیان خواهند داشت. به‌طورکلی رشد کودک تا یک سالگی دارای ابعاد مختلف جسمی، روانی، اجتماعی و هیجانی است که نوزاد باید در هریک از آن‌ها توانایی‌های مشخصی را به دست آورد. درصورتی‌که با این ویژگی‌ها آشنایی داشته باشید به‌خوبی خواهید دانست که در هر مرحله باید به طور طبیعی انتظار بروز چه ویژگی‌هایی را داشته باشید و درنتیجه تأخیر یا هرگونه مشکل دیگر در جریان رشد را هرچه سریع‌تر متوجه خواهید شد. برای آشنایی بیشتر با خصوصیات کودکان زیر چهار سال کلیک کنید.

منبع: رشد کودک یک ساله

رشد کودک یک ساله

در طی یک سال نخست زندگی سرعت رشد بسیار بالا خواهد بود. فرزند شما به لحاظ ویژگی‌های جسمانی و روانی به‌سرعت در حال تغییر است و در هر مرحله ویژگی‌های جدیدی را از خود نشان می‌دهد تا جایی که در پایان سال اول زندگی به‌سختی می‌توانید او را همان نوزاد روزهای نخست بدانید. البته باید به این نکته نیز توجه داشته باشید که به همین میزان احتمال بروز مشکلات رشدی نیز بیشتر خواهد بود. بسیاری از مشکلات و بیماری‌های ذهنی نظیر اوتیسم و یا عقب‌ماندگی نشانه‌های خود را از همین سنین بروز می‌دهند و به همین خاطر آشنایی شما با رشد طبیعی در این دوران و همین‌طور گوش‌به‌زنگی نسبت به نشانه‌های غیرمعمول اهمیت بالایی دارد.

1. رشد جسمانی

یکی از شاخص‌ترین جنبه‌های رشد کودک یک ساله تغییرات جسمانی هستند؛ کودک شما آشکارا به لحاظ ویژگی‌هایی نظیر قد و وزن در حال تغییر بوده و به همین میزان سایر مهارت‌های وی نظیر نشستن یا راه رفتن نیز در حال پیشرفت است. در ارتباط با رشد جسمانی به این نکته توجه داشته باشید که اگرچه انتظار داریم قد و وزن همواره یک روند افزایشی را طی کنند اما بااین‌حال رشد کودکان در هیچ‌یک از ابعاد، یک الگوی افزایشی صرف را دنبال نخواهد کرد و گاهی اوقات آن‌ها مراحلی را به‌عنوان بازگشت یا عقب‌گرد توانایی‌ها طی می‌کنند که این موضوع به دلیل تلاش نوزاد برای تثبیت دستاوردهایش است.

بیشتر بخوانید : از چند ماهگی باید منتظر نشستن نوزاد باشیم ؟

2. رشد روانی کودک یک ساله

ویژگی‌های روانی کودک شما نظیر خلق‌وخو، سبک دلبستگی و یا حتی باورهای وی از همین سنین در حال شکل گیری هستند؛ به همین خاطر آشنایی والدین با نیازهای کودکان در این دوره و همین‌طور شناخت آسیب‌ها و مشکلاتی که ممکن است در سال اول تولد برای کودک پیش بیاید، اهمیت بسیاری خواهد داشت.

یکی از مهم‌ترین نیازهای روحی کودک شما در اولین سال پس از تولد دریافت امنیت و محبت از جانب والدین و به‌ویژه مادر است. به میزانی که فرزند شما در این دوره بیشتر احساس امنیت داشته باشد این باور در وی شکل خواهد گرفت که جهان جای امنی است و او می‌تواند احتیاجاتش را به نحوی برآورده کند. همچنین درصورتی‌که کودک احساس کند والدین نسبت به نیازهای وی توجهی ندارند این باور در او شکل خواهد گرفت که جهان جای ناامنی است و نباید به دیگران اعتماد کرد. این باور که از آن به‌عنوان سبک دلبستگی یاد می‌شود یکی از اساسی‌ترین ویژگی‌های رشد کودک در سال اول زندگی است که تمامی آینده کودک را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

3. رشد اجتماعی | رشد کودک یک ساله

به‌طورکلی در ارتباط با رشد اجتماعی کودکان یک ساله انتظار می‌رود که آن‌ها به‌تدریج روابط اجتماعی خود را گسترش داده و در پایان سال اول تولد اجتماعی‌تر شده باشند. برای مثال کودکان در ماه‌های نخست رفتاری را از خود بروز می‌دهند که به آن اضطراب غریبه گفته می‌شود. این رفتار به‌صورت ترس کودک از قرار گرفتن در محیط‌های جدید و با افراد ناآشنا تعریف می‌شود. این موضوع به‌تدریج و با بهبود وضعیت حافظه کودک تغییر پیدا خواهد کرد؛ زیرا کودک به‌مرور می‌تواند چهره سایر اطرافیان را نیز به خاطر آورد و در کنار آن‌ها کمتر احساس ترس کند. علاوه بر این بهبود حافظه به کودک این پیغام را خواهد رساند که درست مشابه دفعات گذشته والدین او را تنها نمی‌گذارند و برای مراقبت از او آماده هستند. به همین خاطر کودک اضطراب کمتری را در حضور سایرین تجربه می‌کند.

لبخند اجتماعی

لبخند اجتماعی یکی دیگر از نشانه‌های رشد اجتماعی در سال اول زندگی است که در حدود 7 تا 8 ماهگی خود را نشان می‌دهد و به این معناست که کودک به سطحی از توانایی‌های ذهنی دست پیدا کرده که می‌تواند با محیط اطراف ارتباط برقرار کرده و به دنبال پیدا کردن یک تعامل سازنده با اطرافیان است.

اختلال اوتیسم

میزان و نحوه برقراری روابط اجتماعی با دیگران یکی از مهم‌ترین نکاتی است که می‌تواند اطلاعاتی را در ارتباط با سلامت روحی رشد کودک یک ساله به شما ارائه کند. برای مثال کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم معمولاً تمایلی به برقراری ارتباط با دیگران و حتی والدینشان ندارند. آن‌ها به‌نوعی رفتار می‌کنند که انگار در دنیای شخصی خود فرو رفته‌اند و توجهی به محیط اجتماعی پیرامونشان ندارند. علاوه بر این، کودکان مبتلا به اوتیسم معمولاً از برقراری ارتباط جسمانی نظیر در آغوش گرفته شدن نیز بیزار هستند و درصورتی‌که در این شرایط قرار بگیرند بی‌قرار خواهند شد. وجود نشانه‌های اوتیسم یا هرگونه رفتار غیرمعمول دیگر در جریان ارتباطات اجتماعی ازجمله مسائلی هستند که بهتر است در ارتباط با آن‌ها از یک متخصص کمک بگیرید.

4. رشد هیجانی کودک یک ساله

ناتوانی کودکان برای صحبت کردن باعث می‌شود که نشان دادن هیجانات در آن‌ها اهمیت بیشتری پیدا کند. نوزادان معمولاً هیجانات خود را به‌صورت گریه و خنده به اطرافیان نشان می‌دهند. در ارتباط با هیجانات کودک باید به این نکته نیز اشاره کرد که هیجانات آن‌ها در ابتدا بسیار ساده بوده و احساساتی نظیر شادی، غم و ترس را دربر می‌گیرد و سپس به میزانی که توانایی‌های ذهنی آن‌ها رشد کند، قادر خواهند بود احساساتی نظیر شرم، احساس گناه یا حتی غرور را تجربه کنند. دلیل وابستگی این هیجانات به پیشرفت توانایی‌های ذهنی را می‌توان این موضوع دانست که تجربه این احساسات، نیازمند یک دریافت ذهنی از احساسات دیگران و پیدا کردن علتی برای عذاب وجدان یا غرور است که کودکان در بدو تولد چنین توانایی‌هایی ندارند.

بروز مشکلات روحی سنگین در سال اول تولد نظیر از دست دادن والدین می‌تواند مشکلات بسیاری را برای نوزاد ایجاد کند و حتی او را دچار هیجانات منفی و افسردگی نماید. به همین خاطر بهتر است نسبت به نشانه‌های سلامت هیجانی در کودک خود توجه کافی داشته باشید و هرگونه مشکل در این زمینه را هرچه سریع‌تر مورد پیگیری قرار دهید.

5. رشد مهارت‌های ذهنی

به میزانی که سن کودک شما افزایش پیدا می‌کند توانایی‌های ذهنی او نظیر حافظه، یادگیری و استفاده از مهارت‌ها نیز بهبود می‌یابد. البته همان‌طور که گفته شد کودک شما در مراحل مشخصی دچار عقب‌گردهای رشدی خواهد شد که این موضوع نشان‌دهنده تلاش وی برای تثبیت یاد گرفته‌ها است.

کمک به‌ سلامت رشد کودک یک ساله

فرزند شما با مجموعه‌ای از توانایی‌ها و نیازها پا به این دنیا خواهد گذاشت و به میزانی که شما نسبت به این مسائل حساسیت داشته باشید، می‌توانید به رشد بهتر کودک خود کمک کنید. در این بخش راهکارهایی را در این زمینه معرفی خواهیم کرد. برای آشنایی با نشانه های سلامت کودک کلیک کنید.

1. انتظارات خود را تعدیل کنید

یکی از مشکلاتی که می‌تواند رشد کودک تا یک سالگی یا حتی سال‌های آینده تهدید کند انتظارات بیش‌ازحد والدین است. گاهی اوقات والدین بدون توجه به ظرفیت‌های کودک از او می‌خواهند که کارهای خاصی را انجام دهد و یا به دلیل ناتوانی کودک در انجام آن‌ها به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند. بهتر است با افزایش اطلاعات خود راجع به رشد کودک یک ساله و توانایی‌های او در هر مرحله نسبت به متعادل کردن انتظارات خود اقدام کنید. در غیر این صورت فشاری که شما بر کودک وارد می‌کنید تأثیر منفی در اعتمادبه‌نفس و سلامت روان هردوی شما خواهد داشت.

2. به توانایی‌های کودک توجه داشته باشید

توجه به توانایی‌ها و رغبت‌های کودک یکی از نکاتی است که می‌توانید برای بهبود رشد وی از آن‌ها استفاده کنید. چنانچه از سنین پایین برای تقویت نقاط قوت و استعدادهایی که فرزند شما از خود نشان می‌دهد اقدام نمایید، به او کمک خواهید کرد که در آینده در این زمینه‌ها پیشرفت‌های چشمگیری داشته باشد.

3. امنیت کودک را تأمین کنید | رشد کودک یک ساله

همان‌طور که گفته شد نیاز کودک به امنیت و دریافت این باور که جهان اطراف و مردم قابل‌اعتماد هستند، اصلی‌ترین موضوعی است که در طول رشد کودک تا یک سالگی باید به آن توجه داشته باشید. بروز هرگونه آسیبی در سبک دلبستگی کودک شما می‌تواند تمامی روابط آینده وی را نیز تحت تأثیر خود قرار دهد. به همین خاطر بهتر است با دقت نظر بیشتری در این زمینه قدم بردارید. کودکان تک سرپرست یا بد سرپرست ازجمله افرادی هستند که احتمال بالایی برای آسیب دیدن آن‌ها وجود دارد و به همین خاطر بهتر است در این زمینه از متخصصین کمک گرفته شود.

4. کودک را در برابر محرک‌های مختلف قرار دهید

به میزانی که محیط اطراف یک کودک غنی از آموزش و محرک‌های مناسب با سطح رشد و توانایی‌های او باشد وی ازنظر توانایی‌های ذهنی یا جسمی رشد بهتری خواهد داشت. درنتیجه بهتر است محیط اطراف کودک را از محرک‌های مناسب با سطح رشد وی غنی کنید. برای مثال سعی کنید با کودکتان زیاد حرف بزنید، از اشیا و تصاویر پیچیده‌تر برای او استفاده کنید و یا او را با انواع موسیقی و آواها آشنا نمایید.

5. از یک مشاور کودک کمک بگیرید | رشد کودک یک ساله

مشاورین کودک نیازها و توانایی‌های کودک در هر بازه سنی را به‌خوبی می‌شناسند و می‌توانند در بهبود رشد کودکتان به شما کمک کنند. علاوه بر این بسیاری از اختلالات روانی دوره کودکی نظیر عقب‌ماندگی‌های ذهنی و یا اوتیسم از همان سال اول تولد تا حدودی قابل‌تشخیص هستند و با توجه به اهمیت زمان در تشخیص و شروع اقدامات درمانی برای این اختلالات بهتر است هرچه سریع‌تر در این زمینه‌ها اطلاع پیدا کنید. برای کسب اطلاعات در زمینه مشاوره کودک کلیک کنید. 

برای دریافت مشاوره در زمینه کودک می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید.

سؤالات متداول

مهم‌ترین نیازهای روانی کودک از تولد تا یک‌سالگی کدام است؟

اصلی‌ترین نیاز روانی که باید به آن توجه داشته باشید ایجاد احساس امنیت یا به‌عبارت‌دیگر سبک دلبستگی ایمن در کودک است. برای دستیابی کودک به این توانایی باید همواره برای پاسخگویی به نیازهای وی آماده باشید.

نشانه‌های اختلالات رشدی در طول یک سال اول زندگی چیست؟

عدم تمایل کودک به برقراری ارتباط اجتماعی و معذب بودن وی در این شرایط، ناتوانی کودک در دستیابی به توانایی‌های مناسب با سن، تظاهرات هیجانی نامناسب مثل احساس غم یا نبود شادابی و همین‌طور نداشتن تظاهرات هیجانی ازجمله نکاتی هستند که باید به آن‌ها توجه کرد. با استفاده از مشاوره کودک می‌توانید اطلاعات خود را در این زمینه افزایش دهید.

منبع: رشد کودک یک ساله