فرار از مدرسه عواقب سختی برای خانواده، مدرسه و اجتماع به وجود می‌آورد. فرار کردن کودکان و و نوجوانان از مدرسه باعث می‌شود که آن‌ها بیشتر در معرض خطرات بیرونی همچون اعتیاد و کارهای خلاف قرار بگیرند و در آینده از نظر شغلی، تحصیلی و ارتباطی نیز دچار مشکل می‌شوند. اما چالشی که برای بسیاری از والدین وجود دارد این است که چگونه از منحرف شدن فرزند خود و فرار او از مدرسه جلوگیری کنند. در ادامه علل فرار از مدرسه و راهکارهایی برای جلوگیری از آن آورده‌ایم. اگر در منزل فرزندتان تنش دارد و یا در محیط مدرسه ناخشنود هست، حتما برای مشاوره کودک اقدام نمایید.

منبع: فرار از مدرسه

فرار از مدرسه

ترک کردن مدرسه بدون اطلاع خانواده و مسئولان مدرسه، به معنای فرار از مدرسه است که در دسته اختلالات رفتاری قرار می‌گیرد.

فرار از مدرسه بر کارکردهای تحصیلی و همینطور آینده شغلی دانش‌آموزان تاثیر می‌گذارد؛ به طوری که برخی از روانشناسان از آن با عنوان خودکشی اجتماعی یاد می‌کنند.

بر اساس آمار، فرار از مدرسه در هر سنی و در هر دوره تحصیلی ممکن است پیش بیاید. اما رخ دادن آن در سنین پایین مشکلات بیشتری برای کودک به وجود خواهد آورد بنابراین در مقابل دانش آموزان ابتدایی با حساسیت بیشتری باید رفتار کرد.

فرق فرار از مدرسه با مدرسه هراسی در چیست؟

بسیاری از افراد فرار از مدرسه را با مدرسه هراسی اشتباه می‌گیرند. این دو موضوع با یکدیگر متفاوت هستند و اصلی‌ترین تفاوت آن‌ها هم در آگاهی یا عدم آگاهی والدین از نبودن کودک در مدرسه است.

مدرسه‌هراسی به حالتی گفته می‌شود که کودک از رفتن به مدرسه اجتناب می‌کند و والدین نیز از این موضوع آگاه هستند. کودکانی که دچار مدرسه هراسی هستند، با بروز واکنش‌هایی همچون ناراحتی، بی‌قراری، حالت تهوع، وابستگی به پدر و مادر، گریه کردن، دل‌درد، استرس و اضطراب دائمی این ترس خود را نشان می‌دهند. برای آشنایی بیشتر با نشانه های ترس از مدرسه کلیک کنید.

اما در زمینه فرار از مدرسه، والدین از اینکه فرزندشان مدرسه را ترک کرده، بی‌اطلاع هستند. در واقع کودکان و یا نوجوانانی که از مدرسه فرار می‌کنند، به خانه نمی‌روند و تمایل دارند این زمان را در بیرون از خانه سپری کنند. کودکانی که از مدرسه فرار می‌کنند، برخلاف کودکانی که مدرسه هراسی دارند و دچار اختلال اضطراب می‌شوند؛ معمولا تمایل به رفتارهای قانون شکنانه و ضداجتماعی دارند.

نوجوانانی که از مدرسه فرار می‌کنند، به صورت مقطعی هم از خانه و هم از مدرسه بیزارند و تمایل دارند از هر دو مکان دور باشند. اما کودکانی که دچار مدرسه هراسی هستند، معمولا دوست دارند در خانه باشند و در یک مدت زمان طولانی از مدرسه رفتن اجتناب می‌کنند.

علل فرار از مدرسه

به طور کلی سه عامل زیر می‌تواند شرایطی را برای کودکان و یا نوجوانان فراهم کند که منجر به فرار آن‌ها از مدرسه شود.

• ویژگی‌های شخصیتی و فردی کودک
• خانواده
• مدرسه

در ادامه توضیحات تکمیلی پیرامون این سه مورد را ارائه کرده‌ایم.

1.ویژگی‌های شخصیتی و فردی کودک

چندین عامل ژنتیکی، محیطی، سبک فرزند پروری والدین و … ویژگی‌های شخصیتی و فردی را برای کودکان ایجاد می‌کند که برخی از آن‌ها منجر به اقدام به فرار از مدرسه می‌شود.

• تعارض‌های روانی: داشتن اختلالات خلقی و روانی، زمینه فرار از مدرسه را برای کودکان ایجاد می‌کند. اختلالات بیش فعالی و یا اختلال نقص توجه از مهم‌ترین اختلالاتی است که سبب می‌شود افراد از مدرسه فرار کنند. از دیگر اختلالات موثر در این زمینه می‌توان به اختلال نافرمانی مقابله جویانه و اخــتلال سلوک، مشکلات اضطرابی، مشکلات خلقی همانند افسردگی و زمینه‌های پرخاشگری و … اشاره کرد.
• مشکلات تحصیلی: داشتن عملکرد تحصیلی ضعیف، موجب می‌شود که کودک و یا نوجوان احساس ناکارآمدی داشته باشد و از مدرسه فرار کند. برخی از کودکان در چنین موقعیتی نیازمند کمک‌های آموزشی هستند.
• مشکل دربرقراری ارتباط: برخی از کودکان به دلیل نداشتن مهارت‌های ارتباطی نمی‌توانند با همسالان خود ارتباط برقرار کنند، به همین دلیل دچار ناسازگاری با دیگر بچه‌ها می‌شوند. همین موضوع می‌تواند منجر به پذیرفته نشدن او در گروه‌های مختلف شود و دیگران از پذیرفتن او در جمع شان اجتناب نمایند. معمولا این دسته از کودکان یا تمایلی به بودن در کنار دیگران ندارند و یا به سراغ گروه‌هایی می‌روند که هنجار شکنی و مشکلات رفتاری دارند. همین موضوع احتمال فرار از مدرسه توسط این دسته از کودکان را افزایش می‌دهد.
• اضطراب جدایی: برخی دیگر از کودکان نیز به دلیل داشتن اضطراب جدایی، نمی‌توانند از پدر و مادر خود به طور کامل جدا شوند و دچار استرس و اضطراب می‌گردند. اضطراب جدایی معمولا به تدریج و در مراحل اولیه درمان می‌شود اما در صورتی که حل نشود، ممکن است مشکلات ناسازگاری با دیگر افراد و در نهایت فرار از مدرسه را ایجاد نماید.

2.تاثیر خانواده در فرار از مدرسه

فضایی که کودک در آن زندگی می‌کند از دیگر مواردی است که اثر روانی بسیاری بر روی فرد دارد. اهمیت خانواده در سنین نوجوانی به بالاترین حد خود می‌رسد. در ادامه به مواردی که در خانواده اتفاق می‌افتد و در فرار از مدرسه کودکان و نوجوانان موثر است، پرداخته‌ایم:

• کشمکش‌های خانواده: تعارض و کشمکش‌های موجود در فضای خانه، مشاجره و بحث‌های پی‌در‌پی و شدید می‌تواند نوجوان را در موقعیتی قرار دهد که اقدام به فرار از مدرسه نماید. بر اساس آماری که در اختیار داریم کودکانی که در این خانواده‌ها بزرگ می‌شوند، بیش از دیگر کودکان در معرض آسیب و همینطور قانون شکنی و نافرمانی قرار دارند؛ به طوری که می‌خواهند از فضای خانه و مدرسه دور بمانند.
• روش‌های تربیتی : اینکه والدین از چه روش‌های تربیتی برای فرزندشان استفاده می‌کنند، می‌تواند در قانون‌پذیری و رفتارهایی که از کودک بروز می‌دهد، تاثیر بسیار زیادی داشته باشد. والدین پرخاشگر، والدین سهل‌گیر و والدین کنترل‌گر زمینه مناسبی را برای فرار کودک و یا نوجوان‌شان از مدرسه فراهم می‌کنند. برخی والدین برای کنترل فرزندشان از تبیه بدنی، تحقیر، ترساندن، نسبت دادن برچسب‌های مختلف و .. استفاده می‌کنند که همگی دارای تاثیرات منفی در روان او می‌باشد.
• فقر و فشارهای خانوادگی: از دیگر مواردی که منجر به بروز رفتارهای پرخطر کودکان و نوجوانان می‌شود، مشکلات اقتصادی و فشارهای موجود در زندگی است. هرچه محیط خانه پرمشکل‌تر باشد، استرس و تنش کودکان و نوجوانان نیز بیشتر خواهد شد. به طوری که این مشکلات منجر به رفتارهای هنجارشکنانه همچون فرار از مدرسه می‌گردد.

3. تاثیر محیط مدرسه

اینکه محیط مدرسه برای کودکان تا چه اندازه جذاب و یا کسل ‌کننده است، در رفتارهایی که از آن‌ها بروز می‌دهد؛ بسیار اهمیت دارد. افراد سال‌های طولانی را در مدرسه می‌گذرانند، بنابراین بسیار اهمیت دارد که در محیطی قرار بگیرند که درس خواندن را برای آن‌ها جذاب نماید. در ادامه به تاثیر مدرسه در فرار از مدرسه پرداخته‌ایم.

•  سو رفتار معلمان: سخت‌گیری بسیار زیاد معلمان، استفاده از القاب ناپسند، تنبیه بدنی و … همگی می‌تواند منجر به ترس و یا تنفر کودک و نوجوان از مدرسه شود. این موضوع به لزوم استفاده از کادر متخصص و حرفه‌ای برای مدارس اشاره دارد.
• عدم پویایی محیط مدرسه: تمامی مدارس از پویایی لازم برخوردار نیستند و همین موضوع سبب می‌شود که کودکان و نوجوانان نسبت به آن دلسرد شوند و انگیزه خود را برای ادامه تحصیل از دست بدهند. مواردی همچون عدم اجازه به کودک برای صحبت کردن، بروز استعداد و خلاقیت، داشتن چهارچوب‌های خشک و سخت‌گیرانه و … می‌تواند منجر به بی‌علاقگی در کودکان شود.
• فشارهای بیش از حد تحصیلی: از مشکلات اغلب مدارس این است که دارای انتظارات بیش از حد و سختگیرانه‌ای از دانش آموزان هستند. کودکانی که احساس کنند در برابر تلاشی که می‌کنند، نتیجه مورد قبول را در امتحانات و یا تکالیف خود دریافت نمی‌کنند، به مرور از درس خواندن دلسرد می‌شوند و زمینه فرار از مدرسه برای آن‎‌ها فراهم می‌گردد. مدارسی که بیش از سن و پایه دانش آموزان از آن‎‌ها انتطار دارند، سبب می‌شوند که کودک و یا نوجوان همواره استرس دائمی برای انجام تکالیف خود داشته باشد و در نهایت به جای اینکه مدرسه را محیطی جذاب بداند، آن را محیطی نامناسب تصور می‌کند و تمایل دارد از آن دوری کند.

کاهش خطر فرار از مدرسه

استفاده از برخی روش‌ها می‌تواند منجر به علاقه‌مندی کودکان و نوجوانان به مدرسه شود. در ادامه به آن‌ها اشاره کرده‌ایم.

• توصیه می‌شود معلمان، ارتباط بیشتر و عمیق‌تری با دانش‌آموز و خانواده او برقرار کنند تا متناسب با شرایطی که دارد با او رفتار کنند.
• کودکان و نوجوانانی که دارای مشکلات خانوادگی هستند، باید شناسایی شوند و برای حل مشکل‌شان مشاوره دریافت کنند و حتی در صورت نیاز و یا داشتن اختلالات روانی به متخصص ارجاع داده شوند.
• برای کودکانی که دارای مشکلات تحصیلی هستند، باید کلاس‌های فوق برنامه در زمان‌های اضافه در نظر گرفته شود.
• استعدادها و مهارت‌های کودک باید شناسایی گردد و در محیط مدرسه پرورش داده شود.
• والدین باید بر روی عملکرد کادر مدرسه نظارت داشته باشند، تا از هرگونه روش‌های خشن و یا تنبیه بدنی کودکان جلوگیری کنند.
• کادر مدرسه باید با استفاده از فعالیت‌هایی که مورد علاقه کودکان است، برای آن‌ها محیطی شاد و امن را فراهم نمایند.
• غربالگری کودکان و شناسایی افرادی که دچار برخی مشکلات همچون عقب‌ماندگی‌ذهنی هستند نیز در این زمینه موثر است.

سخن آخر

فرار از مدرسه و یا عدم تمایل به مدرسه رفتن، تبدیل به یک معضل و مشکل در خانواده می‌شود که منجر به تعارضات میان والدین و فرزندان می‌گردد.

در چنین شرایطی آنچه که از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد، رفتار والدین است. پدر و مادر باید تلاش کنند علت مدرسه گریزی فرزند خود را شناسایی کنند و با درک او، در حل مشکل فرزندشان کمک نمایند.

از مشکلاتی که برخی از والدین دارند، این است که نمی‌توانند با فرزند خود ارتباط موثری را برقرار کنند و در واقع در رفتار صحیح با کودک و یا نوجوان‌شان مشکل دارند. در این حالت استفاده از مشاوره کودک می‌تواند راهگشا و موثر واقع شود.

برای دریافت مشاوره در زمینه فرار از مدرسه می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در کلینیک تخصصی کودک نی نی مایند از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.

منبع: فرار از مدرسه