روانشناسی فرزند خواندگی به بررسی تمامی جوانب پذیرش فرد جدید خانه می‌پردازد. به طور کلی روانشناسی فرزند خواندگی به نحوه سازگاری در خانه جدید، درک مشکلات احتمالی، مطالعه تاثیرات ژنتیکی و محیطی، هم چنین به بررسی شرایط بعد و قبل از تولد می‌پردازد. فرزند خواندگی یکی از مسائلی است که در سال‌های اخیر صحبت‌های بسیاری از آن می‌شود. شما ممکن‌است به دلیل مشکلاتی که در زمینه بارداری دارید به طور کلی از داشتن فرزند ناامیدشده و برای پذیرش فرزند از بهزیستی تلاش کنید. همچنین برخی افراد اعتقاددارند که به‌جای فرزند آوری، بهتر است کودکی را به سرپرستی قبول کنند. در این میان ترس‌ها و اضطراب‌های بسیاری نیز در این زمینه وجود دارد.

برخی از زوجین نگرانند که شاید نتوانند علاقه و توجهی که باید را به فرزند خوانده خود انجام دهند. از طرفی شاید شما نگران وجود بیماری‌ها و یا خصوصیات اخلاقی ژنتیکی در فرزند خوانده خود باشید. که نمی‌دانید در آینده از او چگونه آدمی خواهد ساخت. با هر دیدگاهی که به این موضوع نگاه می‌کنید، لازم‌است تا پیش از قبول سرپرستی یک کودک، نکاتی را راجع به این مسئله بدانید. در واقع باید روانشناسی فرزند خواندگی را به درستی مطالعه کنید. 

منبع: روانشناسی فرزند خواندگی | مشکلات کودکان فرزندخوانده

روانشناسی فرزند خواندگی 

به طور کلی روانشناسی فرزند خواندگی جهت کمک رسانی به فرزندی گفته می‌شود که به نحوه درک مشکلات احتمالی، حضور در خانه جدید، تاثیرات ژنتیک، تاثیرات محیط و قبول شرایط می‌پردازد.

حتی روانشناسی فرزند خواندگی به بررسی ویژگی های خانوادگی افرادی می‌پردازد که سرپرستی کودک را بر عهده گرفته اند. نحوه رفتار و تربیت والدین باید بررسی شود تا فرزند خوانده را به شیوه ای مناسب بزرگ کنند. حتی خانواده به دلیل حضور فرد دیگر ب هیجانات زیادی روبرو می‌شود که باعث ایجاد چالش های غیر منتظره می‌شود. و بر اساس آمارها، تقریبا 3000 کودک از کشورها در سال 2019 به فرزندی پذیرفته شده اند.

تاثیرات روانشناسی فرزند خواندگی

فرزند خواندگی فرایند بسیار پیچیده ای است. در این شرایط کودکان واکنش روانی متفاوتی از خود بروز می‌دهند. اکثر این کودکان هویت خود را گم می‌کنند و احساسات متفاوتی را بروز می‌دهند. برای اینکه کودکان با این تجربه ها و احساسات منفی کنار بیایند، باید از روانشناسی فرزند خواندگی کمک بگیرید.

با کمک روانشناسی فرزند خواندگی، کودک با مشکلات روانشناختی و رفتاری راحت تر کنار خواهد آمد. این روانشناسان با ارائه خدمات متفاوت می‌توانند هویت خود را بیابند و احساس امنیت را در خانواده درک کنند.

روانشناسی فرزند خواندگی موضوعات پیچیده ای را در بر می‌گیرد. از نظر برخی افراد فرزند خواندگان در معرض سوء تفاهم ها قرار دارد. به دلیل اینکه اطرفیان از الفاظ خوبی برای فرزند خواندگی استفاده نمی‌کنند، روانشناسی فرزند خواندگی به کمک رفع این سوء تفاهمات می‌پردازد. این روانشناسان با آموزش های مناسب روش های برخورد با اطرافیان را به شما آموزش می‌دهند.

فرزند خواندگی و شرایط لازم برای قبول آن

روانشناسی فرزند خواندگی به دلیل اینکه احساسات و تربیت کودکان حائز اهمیت است، برای خانواده ها شرایطی را در نظر گرفته است. اگر خانواده ها از این شرایط برخوردار بودند برای آنها کودکی در نظر گرفته می‌شود. فرزند خواندگی به قبول سرپرستی کودکانی گفته‌ می‌شود، که تحت حمایت سازمان بهزیستی قرار داشته؛ و سرپرست یا خانواده‌ای از آن‌ها باقی نمانده است. شما می‌توانید با مراجعه به سایت سازمان بهزیستی کشور و یا مراکز بهزیستی در استان محل زندگی خود، از کلیه این شرایط با خبر شوید. با این‌ حال شروط مهم و اساسی برای اینکه بتوانید کودکی را به سرپرستی قبول کنید در ادامه ذکر کره ایم.

???? زن و شوهر هردو می‌بایست ایرانی و مقیم ایران باشند.

???? از تاریخ ازدواج می‌بایست 5 سال گذشته باشد و در این تاریخ آن‌ها صاحب فرزند نشده باشند.

????سن یکی از زوجین حداقل سی سال باشد.

???? عدم وجود سوء پیشینه کیفری

????تمکن مالی

???? عدم ابتلا به بیماری‌های صعب‌العلاج و یا مصرف مواد مخدر

لازم به ذکراست که اگر برای دادگاه و سازمان بهزیستی مسلم شده‌ باشد که زوجین نمی‌توانند فرزندی داشته باشند. شاید در شروط مربوط به حداقل سن و یا گذشت 5 سال از تاریخ عقد، تجدید نظرهایی صورت بگیرد.

حتما از صفحه اینستاگرام ذهن نو و کانال تلگرامی ذهن نو دیدن نمایید.

مراحل قبول فرزند خواندگی | روانشناسی فرزند خواندگی

روند کلی به این صورت است که شما می‌بایست مدارک و تقاضای خود را در مراکز بهزیستی استان محل سکونت ثبت نمایید. در صورتی‌ که شرایط شما از نظر کمیته رسیدگی و روانشناسی فرزند خواندگی مورد تایید قرار بگیرد، در فهرست نوبت قرار گرفته و با فرا رسیدن نوبت، می‌توانید برای انتخاب فرزند به شیرخوارگاه مراجعه نمایید.

پس از انتخاب فرزند و طی مراحل روانشناسی فرزند خواندگی، از طریق مراجع قضایی، نامه سرپرستی موقت برای شما صادر خواهد شد. در طی مدتی که کودک، برای سرپرستی موقت به شما سپرده می‌شود، فرایند مشاوره و همچنین بازرسی مددکاران بهزیستی از محل زندگی کودک ادامه خواهد داشت. درصورتی‌ که با پایان مهلت سرپرستی موقت، شما توانسته‌ باشید معیارهای لازم را کسب‌ کنید، سرپرستی دائم کودک به شما سپرده خواهد شد.

در نظر داشته باشید که شما حق قبول فرزند خواندگی را صرفاً برای کودکانی خواهید داشت که پدر یا جد پدری علی‌ رغم تلاش‌های سازمان بهزیستی پیدا نشده باشند و کودک هیچ ارتباطی با خانواده اصلی خود نداشته باشد.

سازگار شدن با شرایط جدید هنگام فرزند خواندگی

تغییرات مهم زندگی، همواره میزانی از فشار روانی را برای فرد ایجاد خواهد کرد. حضور فرد جدید در خانواده شما یکی از این تغییرات است. با حضور کودکی که به سرپرستی قبول کرده‌اید، هم شما و هم فرزندتان مشکلاتی را تجربه خواهید کرد. برای کاهش هرچه بیشتر و تطابق سریع‌تر، به این نکات توجه داشته باشید. البته که روانشناسی فرزند خواندگی تاثیر بسزایی در سازگاری فرزند و خانواده با یکدیگر دارد.

???? سن کودک | روانشناسی فرزند خواندگی

بر اساس نظریات روانشناسی فرزند خواندگی، هرچقدر سن فرزند شما به هنگام قبول سرپرستی، پایین‌تر باشد؛ راحت‌تر با شرایط جدید سازگار خواهد شد. به میزانی که کودک شما، سال‌های بیشتری را در پرورشگاه گذرانده باشد، عادت کردن به شرایط خانه جدید و فراموش کردن زندگی گذشته سخت‌تر خواهد بود.

???? برای فرزندخواندگی مقدمات را فراهم کنید

دومین اقدام جهت سازگاری از منظر روانشناسی فرزند خواندگی، فراهم کردن مقدمات است. آشنایی با خانه و محل زندگی جدید و همچنین قوانین و آدابی که خانه شما دارد، موضوعی زمان‌بر است. به همین خاطر بهتر است پیش از آنکه کودک به خانه شما بیاید او را با این شرایط آشنا کنید. هنگامی‌ که کودک می‌داند وارد چه خانه‌ای می‌شود، و چه چیزی انتظارش را می‌کشد؛ سازگاری بهتر اتفاق می‌افتد. برای این کار لازم نیست مجموعه‌ای از قواعد را به‌صورت فهرست‌ وار به کودکتان اعلام کنید. بهتر است به‌تدریج و آرام‌ آرام تا فرا رسیدن موعد حضور او در خانه، برای این کار تلاش کنید.

برای مثال در جلسات دیدارتان برایش از خانه، خانواده و اقوام صحبت کنید. می‌توانید یک روز از زندگی خود را به‌صورت داستان برای کودک تعریف کنید. نشان‌دادن تصاویری از خانه، اعضای خانواده و فامیل در این راه بسیار کمک کننده خواهد بود.

????صبور باشید

روانشناسی فرزند خواندگی به صبر خانواده ها بسیار تاکید دارد. کودک شما برای آشنایی با شرایط جدید و پذیرش آن به زمان نیاز دارد. انتظار نداشته باشید که از اولین روز با صمیمیت و رفاقت کامل با شما ارتباط برقرار کند. این مسئله می‌تواند در موارد ساده‌ای نظیر اینکه او برای انجام کارها یا دست‌زدن به وسایل از شما اجازه بگیرد، مستقیم به چشمانتان نگاه نکند و یا شما را مادر و پدر خطاب نکند. یا موضوعات پیچیده‌تری نظیر بی‌قراری و تمایل به بازگشت به محیط سابق، احساس افسردگی و اضطراب، بدرفتاری و … خود را نشان دهد.

به خاطر داشته باشید که او کودک است و این شما هستید که ‌باید شرایط را مدیریت کنید. درنتیجه سعی‌کنید بامحبت و صمیمت با او برخورد کرده و به نیازها و حرف‌هایش توجه کنید تا به‌تدریج با شرایط جدید آمیخته شود.

????محبت کنید | روانشناسی فرزند خواندگی

روانشناسی فرزند خواندگی محبت زیادی را می‌طلبد. اما تنها فرزند خواندگی برای نشان دادن محبت تان کافی نیست. شما باید با محبت و توجه زیاد با کودکتان برخورد کنید. نیازهای عاطفی و احتیاج به محبت کودکتان را هرگز بی‌پاسخ نگذارید. با این‌ همه دقت داشته‌ باشید که مسئولیت تربیت این کودک به شما سپرده شده است. شما نمی‌توانید همیشه با محبت یا با ترحم با او رفتار کنید، گاهی نیز لازم است که سخت‌گیری‌ها و جدیت های لازم را داشته باشید.

????از مشاور کمک بگیرید

روانشناسی فرزند خواندگی باید از ابتدای پذریش در روند شما دخیل باشد. تا زمانی که شرایط به یک ثبات نسبی دست پیدا کند بهتر است همواره با یک مشاور در ارتباط باشید. و در مورد نحوه ارتباط با کودک از نظراتش استفاده کنید.

دغدغه‌های فرزند خواندگی

با قبول سرپرستی یک کودک، شما احتمالاً دغدغه‌های بسیاری خواهید داشت. کودک شما نیز به همین میزان دچار برخی نگرانی‌ها خواهد شد که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت. برای رفع این مشکلات حتما با روانشناسی فرزند خواندگی ارتباط برقرار کنید. روانشناس در حل این مشکلات بسیار کمک کننده عمل می‌کند.

???? شباهت به خانواده اصلی

یکی از نگرانی‌های والدین این است که کودکی که به سرپرستی قبول می‌کنند نهایتاً به لحاظ اخلاقی شبیه به خانواده اصلی باشد. این مسئله می‌تواند تا حد زیادی ناامید کننده باشد. شما برای تربیت کودکی وقت‌ داشته‌اید اما او نهایتاً شبیه به خانواده اصلی خود شده است. روانشناسی فرزند خواندگی به این موضوع اشاره دارد که خصوصیات رفتاری کودکان به ژنتیک، محیط و نحوه تربیت بستگی دارد. بنابراین در پاسخ به این دغدغه در نظر داشته باشید که فرزندان زیستی شما هم، به‌ طور کلی با شما برابر نیستند.

هر انسانی بر اساس تجربیات و طرز فکری که در زندگی خواهد داشت، مسیری را برای زندگی خود انتخاب خواهد کرد. با این‌ حال روانشناسی فرزند خواندگی معتقدند وراثت و تربیت هر دو، در کنار هم عمل می‌کنند. شما می‌توانید با آموزش اصولی که برای خانواده خودتان مطلوب است، تا حد زیادی کودکتان را با ارزش‌هایی که برای خودتان مطلوب است بار آورید.

???? پیدا شدن ناگهانی والدین | روانشناسی فرزند خواندگی

با توجه به اینکه بر اساس رویه سازمان بهزیستی کودکانی که برای فرزند خواندگی در نظر گرفته‌ می‌شوند که تلاش‌ها برای پیدا کردن خانواده اصلی به بن‌بست رسیده‌ است، در نتیجه چندان جای نگرانی وجود ندارد. با این‌ حال توصیه اکثر روانشناسی فرزند خواندگی این است که شما می‌بایست حقیقت را با فرزندتان در میان بگذارید. در این صورت حتی اگر خانواده او پیدا شوند و یا به هر طریقی با واقعیت مواجه شود، آسیب کمتری می‌بیند.

???? بیان واقعیت از دغدغه‌های فرزندخواندگی

آیا می‌بایست واقعیت را با فرزندمان در میان بگذاریم؟ بهتر است او بداند ما والدین واقعیش نیستیم یا هرگز این موضوع را نفهمد؟

به‌طور کلی، پنهان‌ کاری در هیچ زمینه‌ای توصیه نمی‌شود. روانشناسی فرزند خواندگی معتقدند، پنهان نگه‌داشتن این موضوع فشار روانی زیادی را به شما تحمیل خواهد کرد. شما در درجه اول دائماً می‌بایست مراقب خود و اطرافیان باشید که در این زمینه صحبتی نکنند و یا به هر طریق دیگری کودکتان متوجه این مسئله نشود. ثانیا شما همواره با این نگرانی مشغول هستید که اگر کودک شما واقعیت را بفهمد چه عکس‌العملی نشان خواهد داد. به همین خاطر معمولاً توصیه می‌شود که حقیقت را با کودک در میان بگذارید. بااین‌حال بیان حقیقت شرایط و ویژگی‌های خاصی دارد.

◼ تا قبل از نوجوانی این حقیقت را باکودک درمیان بگذارید. بالا رفتن سن پذیرش این موضوع را سخت‌تر خواهد کرد.

◼ بهترین افراد برای بیان این مسئله، پدرخوانده و مادرخوانده هستند.

◼ برای انجام این کار حتماً با روانشناس مشورت کنید.

◼سعی کنید موضوع را در قالب داستان، مثال و یا خاطره برای کودک بیان کنید.

◼ سعی کنید تا جایی که اطلاعات دارید به سؤالات و کنجکاوی‌های کودک در این زمینه پاسخ دهید.

◼ تلاش کنید تا ذهنیت بدی از والدین زیستی کودک ایجاد نکنید.

◼به کودک اطمینان خاطر دهید که تحت هر شرایطی او برای شما عزیز است و فرزند شما باقی خواهد ماند.

◼ بعد از بیان این حقیقت برای کودکتان، سعی کنید هیچ تغییری در رفتار شما ایجاد نشود تا کودک بداند که علی‌رغم این واقعیت چیزی در خانواده تغییر نکرده است.

چالش‌های کودکانی که به فرزندخواندگی پذیرفته شده‌اند

روانشناسی فرزند خواندگی با بررسی های فراوان به این نتیجه رسید که این مساله با مشکلات روانشناختی متفاوتی روبرو است. این افراد بسیار احساس طرد شدگی دارند و غم فراوانی را تحمل می‌کنند. در این بخش مقاله راجع به مشکلات روانشناختی فرزندخواندگی توضیح داده ایم.

???? احساس رهاشدگی و تنهایی

این کودکان بعد از شنیدن واقعیت فرزند خواندگی احتمالا غم شدیدی را نسبت به اینکه دوست‌داشتنی نبوده‌اند و طرد خانواده واقعی تجربه کنند. این غم می‌تواند باعث ایجاد بیماری‌های روحی نظیر افسردگی شده و یا عزت‌ نفس فرد را برای همیشه تحت تأثیر قرار دهند. علاوه بر کمک از روانشناسی فرزند خواندگی، بهتر است به این نکته توجه شود که دلایل بسیاری برای از دست دادن خانواده حقیقی وجود دارد. فقر، نبود امنیت، مرگ والدین و یا هر دلیل دیگری برای این موضوع می‌تواند وجود داشته باشد.

از طرفی طرد شدن از جانب یک نفر به این معنا نیست که ما در تمامی مراحل زندگی و از جانب همه اطرافیان طرد خواهیم شد. شما به‌ عنوان سرپرستان کودک، می‌بایست با غیرمنطقی شدن و یا تک‌بعدی شدن تصور کودک در این زمینه‌ها مبارزه کنید.

برای اطلاع از نحوه دریافت سرپرستی کودکان بد سرپرست کلیک کنید.

???? هویت‌یابی | روانشناسی فرزند خواندگی

با شنیدن خبر اینکه والدین زیستی کودک، شما نیستید. کودک دچار سردرگمی هویت می‌شود. او احتمالاً به شناخت والدین حقیقی خود و آشنایی با اطلاعات هویتی نظیر شهر محل تولد، آداب ‌و رسوم خانوادگی و … علاقه نشان می‌دهد. تا جایی که می‌توانید و از گذشته کودک می‌دانید اطلاعات را در اختیارشان قرار دهید و یا اگر مسئولین، روانشناسی فرزند خواندگی و مشاوران بهزیستی اطلاعات بیشتری دارند، اجازه دهید کودکتان با آن‌ها گفت‌ و گویی داشته باشد.

از نظر روانشناسی فرزند خواندگی، این حق طبیعی کودک است که بخواهد با حقایق زندگی خود آشنا شود. شاید این سوال برای همیشه در ذهن او باقی بماند و با افزایش سن، تلاش بیشتری برای پیدا کردن والدین زیستی انجام دهد. تصمیم‌گیری در این زمینه را به عهده خود فرد بگذارید. به خاطر داشته‌ باشید تلاش برای دست‌یابی به هویت به این معنا نیست که کودک شما، علاقه‌اش به شما را از دست‌ داده است.

???? عزت نفس آسیب دیده

طبق نظریه روانشناسی فرزند خواندگی، افرادی که به پذیرش یک خانواده در میایند؛ عزت نفس پایینی دارند. این کودکان احساس از دست دادن، طرد شدن و آسیب به همراه دارند. این افراد دائم به این موضوع فکر می‌کنند که “حتما من مشکلی داشته ام که توسط خانواده طرد شده ام”. در واقع با کمک روانشناسی فرزند خواندگی کودکان احساسات و افکار خود را به خوبی کنترل خواهند کرد.

???? احساس گناه

از دیگر روش های روانشناسی فرزند خواندگی، رفع احساس گناه کودکان است. کودک زمانی که به فرزند خواندگی گرفته می‌شود، احساس گناه زیادی را تجربه می‌کند. با کمک روانشناس فرزند خواندگی روش های محبت و رفع احساس گناه کودکان را آموزش خواهید دید. این کودکان بی وفایی والدین را تجربه کرده اند. حال بهتر است که با محبت اصولی این احساس را از کودک دور کنید.

???? عدم اطلاع از مشکلات ژنتیکی

ژنتیک در تمامی بیماری ها دخیل است. فارق از اینکه خانواده ها از اطلاعات ژنتیکی کودک اطلاعی ندارند. نمی‌دانند چه اتفاقاتی در بزرگسالی کودک رخ می‌دهد. شاید کودک به صورت ژنتیکی مبتلا به اختلال بیش فعالی باشد. اما به دلیل عدم بررسی ژنتیک خانواده از این وضعیت نا آگاه هستند. و برای روان درمانی اقدام نمی‌کنند. اما روانشناسی فرزند خواندگی با بررسی های جدی و دقیق، کمک بزرگی به خانواده ها می‌کند.

کلام آخر

روانشناسی فرزند خواندگی در تمامی جوانب کودک و خانواده را بررسی می‌کند. ویژگی های رفتاری، اخلاقی، شخصیت و هیجانات هر دو اعضاء بررسی می‌شود تا سازگاری بیشتری با یکدیگر داشته باشند. با این اوصاف زمانی که روانشناسی فرزند خواندگی وارد ماجرا می‌شود، شباهت ها و تفاوت های خود با کودک پذیرفته شده را بهتر می‌شناسید. بنابراین اگر قصد پذیرش کودک از بهزیستی دارید، با روانشناسی فرزند خواندگی هماهنگ شوید.

مرکز مشاوره ذهن نو به صورت تلفنی و حضوری به شما مراجعین گرامی خدمات ارائه می‌دهد. جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره زیر تماس حاصل فرمایید.

برای دریافت مشاوره در زمینه روانشناسی فرزند خواندگی می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

سوالات متداول