سواستفاده از محبت دیگران یکی از رفتارهایی است که ما به صورت آگاه یا ناخودآگاه انجام می‌دهیم. همیشه وقتی حرف از سواستفاده به میان می‌آید؛ ما به یاد سواستفاده مالی یا جنسی می‌افتیم. غافل از اینکه سواستفاده عاطفی بسیار عوارض بدتری دارد. معمولا کمبود محبت باعث بروز این رفتار می‌شود. برخی از افراد در هر شرایطی به دنبال منفعت خود هستند و حتی از لطف دیگران هم به نفع خود استفاده می‌کنند. اما در بعضی موارد خود افراد باعث سواستفاده دیگران می‌شوند. در ادامه علل و علائم این مساله را به طور کامل بررسی کرده‌ایم.

سواستفاده از محبت دیگران

 برخی از افراد قدرت درک یا تمایز رفتارهای محبت آمیز دیگران را ندارند. از لطف دیگران سو برداشت می‌کنند و یا مهربانی را وظیفه دیگران می‌دانند. سواستفاده از محبت دیگران ، برخی افراد را پرتوقع می‌کند. مدام در حال بهره کشی هستند و هیچ گاه به دیگران کمک نمی‌کنند. این رفتار در شرایط گوناگونی مثل محل کار، زندگی مشترک، روابط دوستانه یا خانوادگی اتفاق می‌افتد. در این مقاله به چگونگی شکل گیری این رفتار و نحوه پیشگیری از آن خواهیم پرداخت.

علائم سواستفاده از محبت دیگران

شاید شما هم در اطرافیان خود، شاهد فردی بوده اید که همیشه در حال سودجویی است و انرژی منفی زیادی به شما منتقل می‌کند. برای شناسایی چنین افرادی بهتر است با نشانه های سواستفاده از محبت دیگران در افراد آشنا شوید.

⏹تمسخر دیگران

⏹بی احترامی

⏹اهمیت ندادن به اطرافیان

⏹همیشه به دنبال منفعت شخصی هستند

⏹سردی و نادیده گرفتن

⏹خلق و خوی ناپایدار

⏹حسادت

⏹تحقیر و سرزنش

⏹کنترلگری

⏹استفاده از تهدید برای رسیدن به اهداف خود

⏹دنبال مقصر بودن

این افراد قطعا از سواد عاطفی برخوردار نیستند و در روابط خود دچار ناکامی های زیادی می‌شوند. احتمالا افراد تنهایی هستند و هیچ دوستی ندارند. حتی خانواده آنان نیز قادر به تحمل چنین فردی نیستند.

راه های جلوگیری از سواستفاده از محبت دیگران

شاید بگویید انسان عاقل از یک سوراخ دوباره گزیده نمی‌شود؛ اما وقتی از طرف دوستان یا خانواده خود مورد سواستفاده عاطفی قرار می‌گیرید. احتمالا بازهم مجبور به اعتماد کردن خواهید شد یا ترجیح تان بخشیدن است. اما باید بگوییم با برخوردهای اشتباه در مقابل فرد سواستفاده گر، خودمان مجوز تکرار این رفتار را صادر می‌کنیم. پس در ادامه راه هایی برای جلوگیری از این سوداستفاده گران شرح داده‌ایم.

✅نه گفتن

با یادگیری مهارت نگفتن به صورت کلامی یا رفتاری، می‌توان از مورد استفاده قرار گرفتن جلوگیری کرد. بسیاری از افراد به دلیل احساس شرم یا به دلیل تعارفات، خود را در موقعیتی قرار می‌دهند که فرد سواستفاده گر را به اهداف خود برسانند. انجام این کار برای فردی که همه عمر در حال راضی کردن دیگران بوده است؛ کار آسانی نیست. اما به خود یادآوری کنید که شما مسئول احساسات افراد نیستید و باید مسائل خود را اولویت قرار دهید. 

✅رفتار قاطعانه

با برخورد قاطع و محکم به دیگران نشان دهید که حقوق خود را می‌دانید. آنان نیز موظف به رعایت و احترام به آن‌ها هستند. سواستفاده از محبت شما اصلا برایتان خوشایند نیست. پس در مقابل آن سکوت نکنید. رفتار قاطعانه به معنای اعمال قدرت یا خشونت نیست. بلکه جلوگیری از بازیچه شدن است. کسانی که در زندگی خود هدف دارند و درحال تلاش برای آن هستند از تهدیدها یا تمسخر دیگران ترسی ندارند و ثابت قدم به راه خود ادامه می‌دهند.

✅تایید گرفتن از دیگران

وقتی افراد به دنبال تایید گرفتن از دیگران هستند؛ سودجویان از این موقعیت به نفع خود استفاده می‌کنند. اینگونه افراد با ابراز محبت های غیر واقعی به شما، به اهداف خود می‌رسند و شما را راضی می‌کنند. ولی در واقع برنده این معامله فرد سواستفاده گر است چرا که بعد از رسیدن به مقصد خود، نه تنها شما را تایید نخواهد کرد بلکه تخریب می‌کند.

✅بیان نکردن احساسات

صحبت کردن در مورد احساسات در شرایط مختلف بسیار مهم است. وقتی بیان کنید که متوجه سواستفاده از محبت دیگران یا خودتان شده اید؛ شاید فرد سواستفاده گر دیگر به رفتارش ادامه ندهد. نحوه بیان کردن احساسات حائز اهمیت است؛ چراکه ممکن است شرایط را بدتر از قبل کند. وقتی شما در این مورد حرف نمی‌زنید؛ آنان نیز به این رفتار ادامه می‌دهند.

چرا سواستفاده از محبت دیگران اتفاق می‌افتد؟

معمولا افراد تصور می‌کنند؛ وقتی خود، چیزی را تجربه کرده اند، دیگران نیز لایق آن هستند. برای مثال کسانی که خود در گذشته مورد سواستفاده عاطفی واقع شده اند؛ بیشتر احتمال دارد که در آینده به این کار روی آورند. عقده کمبود محبت نیز یکی دیگر از دلایل سواستفاده از محبت دیگران است. کسانی که در کودکی خود محبت و توجه کمی دریافت می‌کنند؛ در معرض بروز این رفتار هستند.

اختلالات شخصیتی مثل شخصیت خودشیفته نیز، بیشتر اقدام به سواستفاده از محبت دیگران می‌کند. در چنین مواردی احتمالا اطرافیان، قادر به کنترل این موضوع نیستند و باید از درمانگر کمک گرفت.

برخی از افراد نیز به دلیل ابتلا به اختلال شخصیت وابسته، دائم مورد سواستفاده عاطفی قرار می‌گیرند. در حقیقت شخصیت های وابسته خودشان زمینه لازم برای سواستفاده را فراهم می‌کنند. در این شرایط برای جلوگیری از سواستفاده از محبت دیگران ، قربانی نیاز به درمان دارد.

رفتارها و عادات ما در دوران کودکی پی ریزی می‌شود. برخی والدین خواسته یا ناخواسته فرزندان را به نحوی بار می آورند که سواستفاده گر یا بر عکس قربانی سواستفاده می شوند. شما باید خصوصیات این والدین را بشناسید تا بتوانید از تله‌های فکری خود رهایی یابید.

چگونه جلوی بروز سواستفاده از محبت دیگران را بگیریم؟

وقتی کاری برای شما یا دیگران به شکل عادت در می‌آید؛ افراد تصور می‌کنند این وظیفه شماست و همیشه باید آنرا انجام دهید. شاید وقتی متوجه سواستفاده از محبت شوید؛ که خیلی دیر شده باشد. اما فراموش نکنید که همیشه راهی برای جبران هست. در ادامه به راهکارهایی مفید اشاره کرده‌ایم.

◀ کمک گرفتن از دیگران

با حمایت و همدلی با  کسی که مورد سواستفاده قرار گرفته است؛ به دیگران کمک کنید تا به این شرایط پایان دهند. همه ما در مواقعی به کمک نیاز داریم و این نشانه ضعف نیست. اگر خود قادر به کمک و راهنمایی نیستید؛ او را تشویق کنید با یک روانشناس مشورت کرده و مهارت های لازم را بی‌آموزد. دیگران با روش های مستقیم و غیر مستقیم رویارویی با این چالش را آسان تر خواهند کرد.

◀ خود را مقصر ندانید

اگر مورد سواستفاده واقع شدید؛ شما مقصر نیستید. احتمالا حس قربانی بودن شما را آزار خواهد داد. اما با کمک روانشناس جلوی ظلم بایستید و از بروزدوباره آن جلوگیری کنید. حتی می‌توان با صحبت با دیگران نیز از این موضوع اطمینان حاصل کرد. با اینکه گاهی رفتارهای خودمان ما را در معرض سواستفاده قرار می‌دهند؛ اما باز هم دلیل بر داشتن مجوزی برای این رفتار نیست.

◀ دقت در انتخاب دوست

بیشتر در انتخاب دوست و معاشرین خود دقت کنید. قطعا کسی که شناخت نسبی از شما دارد؛ دست به انجام چنین رفتاری می‌زند. حتی شاید از طرف همسر خود که نزدیک ترین فرد به شماست؛ مورد سواستفاده قرار بگیرید. به همین دلیل بهتر است با شناسایی علائم سواستفاده از محبت دیگران ، از این افراد دوری کرده یا حتی قطع ارتباط کنید.

◀ تغییر در ملاک ها

احتمالا تغییر در ملاک یا استاندارهایی که مدت زیادی با آن‌ها زندگی کردیم؛ کار دشواری خواهد بود. مقاومت در مقابل تغییر در ذات بشر است. اما وقتی شاهد ضربه خوردن از این معیارها هستیم؛ بهتر است به دنبال تغییر باشیم. گاهی برای حفظ رابطه هر نوع توهینی را تحمل می‌کنیم و از سواستفاده واقع شدن آگاه نیستیم. اما با تغییر نحوه فکر کردن و رفتارمان می‌توان این چرخه را متوقف کرد. این موضوع نیز به کمک متخصصین روانشناسی زودتر طی می‌شود.

سخن پایانی

در واقع حسابگری در روابط مختلف، کار درستی نیست. اما فراموش نکنید که محبت مانند جاده ای دوطرفه است که باید به خود فرد نیز برگردد. در این موقعیت، عده ای همیشه در حال خدمت رسانی و در مقابل عده ای در حال سواستفاده از محبت دیگران هستند. احتمالا هر دوطرف، زمانی متوجه اشتباهات خود شده و به دنبال راهکار می‌گردند. روانشناسان در این زمینه کمک شایانی به افراد خواهند کرد.

برای دریافت مشاوره در زمینه سواستفاده از محبت دیگران می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

سوالات متداول